നമ്മളൊക്കെ പതിവായി ശ്വസിക്കുന്നത് എങ്ങനെയാണെന്ന് ശ്രദിച്ചിട്ടുണ്ടോ?

ഒരു സമയം ഒരു നാസാദ്വാരത്തിലൂടെ മാത്രമാണ് നമ്മൾ ശ്വസിക്കുന്നത്. ഒന്നര മണിക്കൂർ കഴിയുമ്പോൾ രണ്ടാമത്തെ ദ്വാരത്തിലൂടെയും അത് നടക്കുന്നു. എങ്ങനെ ഇടവിട്ടുള്ള ശ്വസന രീതിയാണ് മനുഷ്യനുള്ളത്.

ഇടതു ദ്വാരത്തിലൂടെ ശ്വസിക്കുന്നതും വലത് ദ്വാരത്തിലൂടെ ശ്വസിക്കുന്നതും തമ്മിൽ ഗുണപരമായ അന്തരമുണ്ട്. ഇടത് ദ്വാരത്തിലൂടെ എടുക്കുന്ന ശ്വാസം ശമനകാരിയും തണുപ്പുള്ളതും മന്ദഗതിയിലുള്ളതും സ്ത്രൈണവുമാണ്. വലതു ദ്വാരത്തിലൂടെ ഉള്ളതാകട്ടെ ചൂടുള്ളതും ഉർജ്ജസ്വലതയേകുന്നതും പൗരുഷവുമാണ്. രണ്ടു ദ്വാരങ്ങളിലൂടെയുള്ള സ്ത്രീപുരുഷശ്വാസങ്ങളെ തന്റെ ജീവിതദൗത്യത്തിന് അനുയോജ്യമായി, ഒരേ താളത്തിലാക്കുകയാണ് ഈ സമ്പ്രതായം മനുഷ്യകുലത്തെ പഠിപ്പിക്കുന്നത്.

ഒരു നാസാദ്വാരത്തിൽ നിന്ന് മറ്റൊന്നിലൂടെയുള്ള ഈ ശ്വസനരീതിയെ ഒരു പരിധിവരെ നിയന്ദ്രിക്കാൻ ചില വഴികൾ ഉണ്ട്. നമ്മുടെ ഇച്ഛാനുസരണം ശ്വസനത്തെ ഇടത്തുനിന്ന് വലതു ദ്വാരത്തിലേക്കോ തിരിച്ചോ നിയന്ത്രിക്കാൻ സാധിക്കുന്ന ഒരാൾ സ്വന്തം വിധിയെ മാറ്റിയെഴുതാൻ മാത്രം കെല്പുള്ളവനായിരിക്കും. ഉറക്കത്തിൽ നമ്മൾ തിരിഞ്ഞും മറിഞ്ഞും കിടക്കാറുണ്ട്. മനുഷ്യ ശരീരത്തിലെ സ്ത്രീപുരുഷശക്തികളെ (yin & yang) താളാത്മകമായി നിലനിർത്താൻ പ്രകൃതി കണ്ടെത്തിയ ഒരു വഴിയാണിത്.

നമ്മൾ ശ്വസിക്കുമ്പോൾ ശ്വാസകോശത്തിലേക്ക് വായു കടന്നു ചെല്ലുന്നത് ‘സൊ’ എന്നൊരു ശബ്‌ദത്തോടുകൂടിയാണ്. അത് ശ്വാസം പുറത്തേക്കു വരുന്നതാകട്ടെ ‘ഹം’ എന്നൊരു ശബ്ദത്തോടെയും.

അകത്തേക്കും പുറത്തേക്കുമുള്ള ശ്വസോച്ഛാസത്തിന്റെ ഈ സോഹം ശബ്ദത്തെ പ്രായോഗിക തലത്തിൽ ഉപയോഗപെടുത്തികൊണ്ട് നമുക്ക് ശ്വാസത്തെ കുറിച്ചുള്ള അവബോധമുണ്ടാക്കാൻ സാധിക്കും. മനസ്സിനെ നിയന്ദ്രിക്കാനുള്ള ഒരു പരമ്പരാഗത രീതിയാണിത്. അതിനു മന്ത്രവും, ജപമാലയും ഒന്നും ആവശ്യമില്ല. അകത്തേക്കും പുറത്തേക്കും പ്രവേശിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന പ്രാണവായുവിന്റെ ശബ്ദത്തെ ശ്രദ്ധിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുകയേ വേണ്ടു. ആ ശബ്ദം സാദാ നമ്മോടൊപ്പമുള്ളതാണല്ലോ നടക്കുമ്പോളും ഉറങ്ങുമ്പോളും സ്വപ്നം കാണുമ്പോഴുമൊക്കെ. ബോധത്തിന്റെ ഈ മൂന്ന് തലങ്ങളിലും ശ്വസന ശബ്ദത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അവബോധം നിലനിർത്തുന്ന ഒരാൾക്ക് ബോധത്തിന്റെ നാലാം തലമായ തുരിയ ത്തിലെത്താൻ ആകും. ബോധോദയത്തിന്റെ ആത്യന്തികതലമാണ് തുരിയ പരിശീലനം

നിശബ്ദവും ശുദ്ധവുമായ ഒരിടം കണ്ടെത്തുക. പ്രകൃതി സൗന്ദര്യം നിറഞ്ഞുനിൽക്കുന്ന ഏതെങ്കിലും ഒരു അരുവിയുടെ തീരമോ, വൃക്ഷങ്ങളും പൂക്കളും നിറഞ്ഞ ഒരു പൂന്തോട്ടമോ ആണെങ്കിൽ അത്രയും നല്ലത്. പരിശീലനം പകലോ രാത്രിയോ ആകാം. അതിനു ചേർന്ന സ്വസ്ഥമായ മനസ്സാണ് പ്രധാനം.

കണ്ണുകൾ തുറന്നോ അടച്ചോ ഇഷ്ടാനുസരണം ഒരുടത്തിരിക്കുക. സാവധാനം ശ്വാസമെടുക്കുകയും അതിന്റെ ശബ്ദം ശ്രദിക്കുകയും വേണം. ആദ്യനാളുകളിൽ ആ ശബ്ദമൊന്നും നമ്മുടെ ചെവിയിലെത്താനിടയില്ല. അതുകൊണ്ട് ‘സോഹം’ ശബ്ദത്തെ മനസ്സിൽ സങ്കൽപിക്കുക. ഇരിക്കുന്നത്രയും സമയം ഈ ശ്വസന പ്രക്രിയ ഇടവിടാതെ തുടരുന്നതാണ് പ്രധാനം.

ശ്വസോച്ഛാസത്തിലേക്കു അറിഞ്ഞുകൊണ്ട് ശ്രദിക്കാൻ ശ്രമിക്കുമ്പോൾ അതിന് ചെറിയ വ്യതിയാനം സംഭവിക്കുന്നത് സ്വാഭാവികമാണ്. അന്നേരം അസ്വസ്ഥത തോന്നും. തുടക്കത്തിൽ പത്തു മുതൽ പതിനഞ്ചു മിനിട്ട് വരെ ഇങ്ങനെ ഇരിക്കുന്നത് പോലും വലിയൊരു സമയമായി അനുഭവപ്പെടും. സാവധാനം ശ്വസനവും അതിന്റെ ശബ്ദവും സ്വസഭാവികമായി ഞൊടിയിടയിൽ തന്നെ നമ്മുടെ ശ്രദ്ധയിൽ വന്നുതുടങ്ങും. ഈ ഘട്ടത്തിൽ ചിലപ്പോൾ ശ്വാസം നിലച്ചതുപ്പിലെയുണ്ടാകും. പേടിക്കേണ്ട! ശ്വസന ധ്യാനം അതിന്റെ സ്വാഭാവികതലത്തിലേക്കു നീങ്ങുന്നതിന്റെ ലക്ഷണമാണ്. അതിനെ സഹജാവസ്ഥയെന്ന് പറയും.

സഹജാവസ്ഥയിൽ ഒരാൾ ശ്വസോച്ഛാസത്തെ കുറിച്ച് പൂർണ്ണ ബോധവാനായി കഴിഞ്ഞു. അതിലൂടെ സ്വന്തം വികാരങ്ങൾ ശാരീരിക മനസികാവസ്ഥകൾ എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള ബോധവും ഉണ്ടാവുന്നു. ഇവയോടുള്ള കെട്ടുപാടുകൾ പതുക്കെ ചുരുളഴിയുകയാണ്.

മനുഷ്യന്റെ സ്വാഭാവിക ശ്വസനമെന്നു പറയുന്നത് ഒരു മിനുട്ടിൽ 15 തവണയാണ്. അങ്ങിനെ 24 മണിക്കൂർ കൊണ്ട് ഒരാൾ മൊത്തം 21,600 തവണ ശ്വസിക്കുന്നു. ഇതിലൂടെ മനുഷ്യനാവശ്യമായ ഊർജം ശരീരത്തിലേക്ക് വരികയും പോകുകയും ചെയ്യുന്നു. ഊർജത്തിന്റെ ഈ പ്രവാഹത്തെ കുറിച്ച് ഒരാൾ ബോധവാനായാൽ രോഗപ്രതിരോധവും ശമനവും എളുപ്പത്തിൽ സാധ്യമാകുന്നു. മനുഷ്യന്റെ കർമ്മമണ്ഡലത്തിലും പ്രകടമായ പരിവർത്തനം സംഭവിക്കുന്നു. അവനു സ്വന്തം ഭൂതഭാവികാലങ്ങളെക്കുറിച്ചു ഒരു ദീർഘവീക്ഷണം വരെ സാധ്യമാകുന്നു.

ശരീരശുചിത്വവും ആരോഗ്യവും നിലനിർത്താനായി നമ്മൾ കുളിക്കുന്നു. അതുപോലെ തന്നെ ആന്തരിക ശരീരവും അതിലെ എണ്ണമറ്റ നാഡീ വ്യൂഹങ്ങളും നിരന്തരം ശുധീകരിക്കപ്പെടേണ്ടത് ആവശ്യമാണ്. അതിനെ ‘നാഡീശോധന’ എന്നു പറയാം. ശാരീരികവും മാനസികവുമായി ചെയ്യാവുന്ന കാര്യമാണിത്.